อารีพร อำนวยกิจเจริญ
"สกู๊ปพิเศษ" หนังสือพิมพ์ข่าวสด ฉบับวันที่ ๒๖ พฤษภาคม พ.ศ.๒๕๔๖ ปีที่ ๑๓ ฉบับที่ ๔๕๖๑ หน้า ๓๐

          ปีพุทธศักราช ๒๕๔๖ เป็นวาระครบรอบ ๒๕๐ ปี แห่งการประดิษฐานพระพุทธศาสนานิกายสยามวงศ์ของศรีลังกา ซึ่งเป็นนิกายที่ได้รับการอุปสมบทจากคณะสงฆ์นำโดยพระอุบาลีมหาเถระ วัดธรรมารามแห่งกรุงศรีอยุธยา นับเป็นปัจจัยสำคัญในการสร้างสัมพันธไมตรีระหว่างไทย - ศรีลังกา จนถึงปัจจุบันประเทศไทยและศรีลังกา มีความสัมพันธ์อย่างแน่นแฟ้นสืบเนื่องกันมานานกว่า ๗๐๐ ปี นับแต่แรกรับนับถือพระพุทธศาสนาเถรวาทอย่างลังกาวงศ์ในยุคกรุงสุโขทัย จนถึงพุทธศตวรรษที่ ๒๓

          พระพุทธศาสนาเถรวาทในศรีลังกาประสบปัญหาสูญสิ้นสมณวงศ์ ไม่มีพระสงฆ์เพียงพอที่จะทำพิธีอุปสมบทกุลบุตรได้ แต่มีสามเณรผู้มีความรู้ทั้งภาษาบาลีและคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนาอย่างแตกฉานรูปหนึ่ง นามว่า สามเณรสรณังการ ได้กราบทูลพระเจ้าแผ่นดินศรีลังกา ให้ส่งราชทูตมายังประเทศที่พระพุทธศาสนาเถรวาทอย่างลังกาวงศ์เจริญรุ่งเรือง

          พระเจ้าศรีวิชัย ราชสิงห์ ส่งคณะราชทูตมาถึงเมืองปัตตาเวีย ก็สิ้นรัชกาล พระเจ้ากีรติ ศรีราชสิงห์ พระมหากษัตริย์องค์ใหม่ ได้ส่งคณะราชทูตอัญเชิญพระราชสาส์นและเครื่องราชบรรณาการ มาถวายพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศแห่งกรุงศรีอยุธยา เดินทางถึงปากน้ำเจ้าพระยา เมื่อวันที่ ๑๔ พฤษภาคม ๒๒๙๔

          พระเจ้าอยู่หัวบรมโกศทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดคณะสงฆ์ประกอบด้วยพระอุบาลี มหาเถระจากวัดธรรมาราม เป็นหัวหน้าคณะ อัญเชิญพระธรรมคัมภีร์ไปกับคณะราชทูต ออกเดินทางสู่ศรีลังกา

          การเดินทางคราวแรกประสบเหตุขัดข้อง เรือเกยตื้น แต่ก็ได้ออกเดินทางไปอีกครั้ง ถึงเกาะลังกาในเดือนพฤษภาคม ๒๒๙๖ คณะสงฆ์สยามได้ประกอบพิธีอุปสมบทบรรพชา ได้พระภิกษุ สามเณร รวมกว่า ๓,๐๐๐ รูป การฟื้นฟูสมณวงศ์เป็นผลสำเร็จ พระพุทธศาสนาเถรวาทฝ่ายสยามนิกายได้ประดิษฐานนับแต่นั้นมา

          ปัจจุบันมีวัดฝ่ายสยามวงศ์ในประเทศศรีลังกาถึง ๕,๕๐๐ วัด ในจำนวนวัด ๙,๐๐๐ วัดทั่วประเทศ เพื่อเป็นการเฉลิมฉลองในวาระครบรอบ ๒๕๐ ปี ของการสืบต่อพระพุทธศาสนาในประเทศศรีลังกา รัฐบาลศรีลังกาได้เสนอให้การสนับสนุนงบประมาณเพื่อการบูรณะโบราณสถานในวัดธรรมาราม ที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

          ในส่วนที่เกี่ยวข้องกับพระอุบาลีมหาเถระ ได้แก่ หอพระไตรปิฎก และหอระฆัง โดยรัฐบาลศรีลังกากำหนดการเฉลิมฉลองไว้ในเบื้องต้นในเดือนพฤษภาคม ๒๕๔๖

          วันที่ ๒๒ พฤษภาคม ๒๕๔๕ ได้มีพิธีลงนามในบันทึกความเข้าใจ ระหว่างรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศของไทยและศรีลังกา เรื่องการบูรณะวัดธรรมาราม โดยรัฐบาลศรีลังกายินดีสนับสนุนเงินจำนวน ๓,๔๔๐,๐๐๐ บาท

          สำหรับการบูรณะหอพระไตรปิฎกและหอระฆัง และรัฐบาลไทย โดยกรมศิลปากร จัดสรรเงินอีกจำนวน ๑,๐๐๐,๐๐๐ บาท เพื่อการสร้างเขื่อนป้องกันตลิ่งพังทลาย

          วันที่ ๓๑ สิงหาคม ๒๕๔๕ ได้มีพิธีเปิดโครงการบูรณะวัดธรรมาราม โดยมี นายปองพล อดิเรกสาร รองนายกรัฐมนตรีในขณะนั้น เป็นประธานฝ่ายไทย ฝ่ายศรีลังกามีรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพุทธศาสนาพระสังฆราช และผู้แทนระดับสูงทั้งฝ่ายสงฆ์และฝ่ายฆราวาสมาร่วมพิธี

          ทั้งนี้ กรมศิลปากรได้เริ่มดำเนินการบูรณะเมื่อวันที่ ๒๑ สิงหาคม ๒๕๔๕ กำหนดงานแล้วเสร็จภายในเดือนเมษายน ๒๕๔๖ เพื่อให้ทันการเฉลิมฉลองในเดือนพฤษภาคม ๒๕๔๖

          ในวาระอันสำคัญยิ่งนี้ รัฐบาลไทยและรัฐบาลศรีลังกาได้ร่วมกันจัดกิจกรรมเฉลิมฉลอง ๒๕๐ ปี พระพุทธศาสนานิกายสยามวงศ์ของศรีลังกา ประกอบด้วยพิธีการรับมอบระฆังจากศรีลังกา เมื่อวันที่ ๑๔ พฤษภาคม ณ วัดธรรมาราม จังหวัดพระนครศรีอยุธยา โดยมี นายสนธยา คุณปลื้ม รมว.การท่องเที่ยวและกีฬา เป็นประธานฝ่ายไทย และนายราชจิต มานดูมา บานดารา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพัฒนาการท่องเที่ยว เป็นประธานฝ่ายศรีลังกา

          นอกจากนั้นยังมีการจัดงานวันวิสาขบูชาใน ๒ ประเทศ เมื่อวันที่ ๑๕ พฤษภาคม ๒๕๔๖ ด้วยสายสัมพันธ์ของคณะสงฆ์และพุทธศาสนิกชนชาวไทยและศรีลังกา พระพุทธศาสนาเถรวาทลังกาวงศ์และสยามวงศ์จะเจริญยั่งยืนชั่วกาลนาน ..